محمد حسین تبریزی

• تشعیر

  تشعیر

  گونه‏ای نقاشی در حواشی نسخه یا قطعه، شامل تصاویری از حیوانات که به شکل طبیعی نزدیک اند و با یک رنگ که غالباً طلایی است، ترسیم شود.

• سهو مذهِّب

  سهو مذهِّب

  سهو مذهِّب: گاهی تذهیب کنندگان یا مذهبان، از روی سهو و یا به عمد، برخی نقطه ها یا بخش های حروف را با تذهیب مب پوشانند. ازین رو آن نقطه یا بخش از کلمه دیگر دیده نمی شود.

• رقم

  رقم

  سنت امضا کردن و نوشتن نام در پایان نسخه های خطی و قطعه ها بسیار کهن است و به سده های نخست دورۀ اسلامی باز می گردد. نام خوشنویسان بیش از دیگر هنرمندان در پایان کتیبه ها و نسخه های خطی باقی مانده است چون که مستقیما با نوشتن سر و کار داشته اند و امکان این کار برایشان مهیا بوده است. در امضا و رقم، آوردن برخی عبارات به شکل سنت درآمده است؛ عباراتی که نشانگر فروتنی هنرمند باشد، همچون: الحقیر، الفقیر و جز اینها

• مهر کتابخانه

  مهر کتابخانه

• عنوان چلیپا

  عنوان چلیپا

  در آغاز اشعار، نام و صفاتی از خداوند را می نویسند و گاهی هم به نام شاعر اشاره می شود.

• سین در نستعلیق

  سین در نستعلیق

  در خط نستعلیق، معمولاً  برای اشتباه نشدن میان حرف «س» با «ش»، در زیر حرف «س» سه نقطه میگذارند. همچنین در جایی که «س» کشیده نوشته شده و برای مثال معلوم نیست که این کلمه، «جم» است یا «جسم»، این سه نقطه کمک بسیاری به خوانایی می کند.  در صورت نبودنه فضاى كافى، نقطه ها گذاشته نميشود.

• دو نقطۀ زیر "ی"

  دو نقطۀ زیر "ی"

  گاهی برای تعادل بصری و پر کردن فضای خالی، در زیر "ی" معکوس، دو نقطه و گاه دو نقطه و یک الف  مقصوره میگذارند.

• تسمه اندازی

  تسمه اندازی

  تسمه به نوار باریکی گفته می شود که همچون جدول، متن را از حاشیه و دیگر تزیینات جدا می کند و در آن معمولاً یک شکل یا ریتم به شکل یکنواخت، تکرار می شود.

• جدول

  جدول

  جدول به خطوط نازکی گفته می شود که چهارسوی متن کشیده شده و آن را از حاشیه جدا می کند. این خطوط به تعداد و رنگ های گوناگون هستند و با ابزار فلزی به نام «قلم جدول» کشیده می شود که امروزه به نوع فرنگی آن، «ترلینگ» گفته می شود. ضخامت این خطوط را با پیچی که بر دستۀ قلم جدول قرار دارد، می توان کم و زیاد کرد.

• اسلیمی

  اسلیمی

• نقطه های محذوف یا مشترک

  نقطه های محذوف یا مشترک

  در خط نستعلیق، به علت زیاد بودن دور و انحنای حروف و کم بودن سطح، گاهی جای مناسب برای گذاشتن نقطه ها وجود ندارد و در نتیجه، خوشنویسی نقطۀ برخی حروف را نمی نویسد و یا از نقطه یا نقطه هایی به شکل مشترک برای دو حرف یا کلمه استفاده می کند.

• شاه عباسی

  شاه عباسی

• دندان موشی

  دندان موشی

  گونه ای تحریر (دور گیری) است که در آن اطراف نوشته را با خطوط منحی ابر مانند و متّصل به هم پوشانده و گاه زمینهٔ آن را طلایی رنگ میکنند.

چلیپای نستعلیق، کتابخانۀ کاخ گلستان، ش ۱۵۰۴.

• متن و حاشیه
• چلیپا
• حاشیه
• تقارن